تحقيق و پژوهش از اهميت ويژه ای برخوردار است و به جرات ميتوان گفت که همه پبشرفت های علمی صنعتی پژوهشی تکنولوژی و جامعه شناسی بر پايه تحقيق و پژوهش استوار است. اصلی ترين و مهمترين شيوه ارائه نتايج يک مطالعه و تحقيق، تهيه مقاله پژوهشی است و محققی در
صحنه توليد وانتشار علمی موفق است که بتواند نتايج پژوهش خود را در مجلات معتبر پژوهشی به چاپ برساند. از آنجا که نوشتن صحيح و مناسب يک مقاله يک رکن اساسی برای چاپ مقالات علمی ميباشد، در اينجا سعی شده است که به بررسی روش های صحيح نگارش مقالات پژوهشی پرداخته شود. به طور کلی هر مقاله پژ وهشی شامل اجزای اصلی زير است:
عنوان
نام نويسنده يا نويسندگان
اطلاعات تماس
چکيده
واژگان کليدی
مقدمه
مبانی نظری تحقيق
روش تحقيق
يافته های تحقيق
بحث و نتيجه گيری
فهرست منابع
عنوان مقاله
1) اولين بخش يک مقاله عنوان است که بايد اشتراکاتی با موضوع اصلی تحقيق داشته باشد و به شکلی جذاب جمله‌بندی شده باشد. نکات زير در انتخاب عنوان مقاله قابل توجه هستند:
2) عنوان مقاله حتی الامکان بايد دقيق و رسا بوده و از به کار بردن اصطلاحات ناآ شنا يا اختصاری خودداری شود.
3) عنوان مقاله حتی الامکان بايد جمله خاصی باشد که نکات اصلی و عمده موضوع را در بر داشته باشد.
4) به طور معمول (نه هميشه) و در نام‌گذاری اکثر تحقيق ها اين نکات در نظر گرفته می شود: چه چيزی را ميخواهيم بررسی کنيم، در چه جامعه ای، در کجا و در چه زمانی. مثلا عنوان يک مقاله ميتواند اين باشد: بررسی رابطه سطح سواد مادران و تغذيه کودکان در شهر تهران سال 1386
5) عنوان بايد «فاقد پيش داوري» باشد. به عنوان مثال، انتخاب اين عنوان برای يک مقاله، مناسب به نظر نمی رسد: بررسی علل بی علاقگی رانندگان نسبت به بستن کمربند ايمنی!
6) اگر کلماتی در توصيف ويژگی مطالعه شما نقش کليدی دارند حتما در عنوان خود آن را بگنجانيد. مثل مطالعه آينده نگر مطالعه دوسويه کور يا مطالعه تصادفی شده
7) هيچ گاه نبايد در عنوان مقاله نتيجه پژوهش را به صورت ثابت شده ذکر نمود.
نويسندگان و آدرس ها
اسامی نويسندگان و همکارانی که در مطالعه شرکت داشته اند بايد بطور کامل ذکر شود. همچنين نويسنده اصلی که مسئول ارتباط با خوانندگان است بايد مشخص شده و آدرس کامل و شماره تلفن وی در اختيار خوانندگان قرار گيرد.
چکيده تحقيق
چکيده پس از عنوان بيشتر از ساير بخشهای يک مقاله خوانده ميشود و در چکيده قسمت های مختلف مقاله شامل مقدمه، اهداف، روشها و نتايج تحقيقق بصورت خلاصه ذکر می شود. متن بسياری از مقاله ها به طور کامل در دسترس ما نيست و گاهی فرصت برای خواندن تمام مقاله نداريم و از اين رو چکيده مقاله اهميت زيادی دارد. در اکثر مجلات تعداد کلمات چکيده 150 تا 250 کلمه محدود است.
واژگان کليدی
چند واژه کليدی که از اهميت زيادی در مطالعه برخوردارند، در اين قسمت ذکر می شود. ضمن اين که با ذکر واژه های کليدی در سايتهای علمی می توان به دنبال مقاله نيز گشت. به طور معمول تعداد اين واژه ها حدود 6-5 کلمه در نظر گرفته می شود.
مقدمه
مقدمه يک مقاله پژوهشی ضمن بيان مسئله و تشريح موضوع به آن مسئله پاسخ ميدهد که ارزش مطالعه حاضر برای انجام آن چه بوده است. در حقيقت با مطالعه مقدمه يک مقاله پژوهشی، خواننده با مسئله تحقيق آشنا شده و ضرورت انجام پژوهش را درک ميکند. متن مقدمه بايد روان باشد و حتی الامکان به صورت خلاصه و حداکثردر 2 صفحه تايپ شود.
مبانی نظری تحقيق
ادبيات تحقيق يا مبانی نظری، به تشريح مفاهيم، تعاريف و تاريخچه موضوع تحقيق می پردازد. نويسنده مقاله بايد بر ادبيات تحقيق مسلط بوده و مبانی نظری موضوع تحقيق خود را به طور مختصر ولی کاربردی بيان نمايد. مبانی نظری تحقيق بايد با استناد و ارجاع علمی آورده شود. يک مقاله خوب بايد بخش مبانی نظری قابل قبولی داشته باشد.
روش تحقيق
در اين قسمت از مقاله چگونگی و روش انجام پژوهش توضيح داده می شود. همچنين نمونه های مورد بررسی، چگونگی نمونه گيری، جامعه هدف، مراحل اجرائی پژوهش و نحوه تجزيه و تحليل داده ها ذکر می شود. در اين قسمت در مورد تغيير بيشتر بحث شده و روش اندازه گيری و ميزان دقت و چگونگی کنترل آنها بيان می شود.
يافته های تحقيق
در اين قسمت نتايج بدست آمده از پژوهش ذکر می شود. نتايجی کليدی مطالعه بايد با کلمات روان و دقيق و بدون بزرگ نمايی ذکر شود. از روشهای مختلفی برای ارائه نتايج استفاده می شود. استفاده از اعداد، جداول و نمودارها کمک ارزنده ای به ارائه مطلب بطور ساده تر می نمايد اما لازم است داده های جداول و نمودارها به طور کامل تشريح شده و مورد تجزيه و تحليل قرار گيرند. در مواردی که از روش ها و آزمون های آماری برای بررسی نتايج و تحليل داده ها استفاده شده باشد، بايد نوع آن نيز ذکر شود.
بحث و نتيجه گيری
در اين قسمت به تفسير نتايج ارائه شده می پردازيم. همچنين می توان به مقايسه نتايج به دست آمده از مطالعه حاضر با نتايج ساير مطالعه ها پرداخت و با توجه به مجموعه شواهد نتيجه گيری نمود. در صورت لزوم می توان پيشنهادهايی برای انجام مطالعات بهتر و کامل تر در آينده ارائه داد.
فهرست منابع
در پايان لازم است کليه منابعی که در تحقيق مورد استفاده قرار گرفته اند، به شيوه ای مطلوب ذکر شوند. شيوه نگارش منابع در نشريات مختلف متفاوت است و بهتر است از راهنمايی اين نشريات و شرايط نگارش مقالات کمک بگيريم.
چند نکته اساسی در ارسال مقالات به نشريات علمی
به ياد داشته باشيد که قبل از ارسال چکيده مقاله خود به يک مجله، ابتدا فرم نحوه نگارش مقاله را از آن مجله دريافت نموده و چکيده خود را در قالب آن فرم تهيه و تايپ نماييد (به عنوان مثال تعداد کلمات، فونت، تعداد خطوط، فاصله خطوط از کناره های صفحه و…)
دلايل عدم پذيرش چکيده يک مقاله در نشريات علمی
1) ابهام در موضوع مقاله و وجود تعداد زياد مقالات مشابه پيشين
2) عدم تبيين زمينه اصلی تحقيق
3) نمونه گيری نامناسب
4) عدم رعايت اصول مقاله نويسی مورد نظر نشريه
5) عدم ذکر صحيح ارقام آماری
6) فقدان بحث و پرداختن به نتايج
7) چکيده های خيلی کوتاه و خيلی زياد
8) بی دقتی در تهيه متن (غلط تايپی ، اشتباهات متن)
9) عدم ارتباط موضوع مقاله با رويکرد نشريه